Language Studies, oder "Wieheister" vum Michal Rusinek.

Michal Rusinek hält ni op mech ze iwwerraschen. Fir op seng successiv Kannerbicher ze goen, an deenen e verschidde Froen am Zesummenhang mat der Sprooch beréiert, kann ech déi enorm Aarbecht net laanschtgoen, déi hien huet misse maachen, fir all d'Wierder ze fannen an ze studéieren, déi hien aus verschiddene Standpunkter diskutéiert an analyséiert. Plus, et ass eng ganz gutt Liesung!

Eva Sverzhevska

Fluchen a Regionalismus

Am Buch "Wéi schwieren. Kanner d'Guide(Znak Publishing House, 2008) den Auteur ganz witzeg an interessant beschäftegt sech mat de Fluchen, déi vu Kanner benotzt ginn, fir jiddereen - méi jonk an eeler Lieser. Am Ufank huet hien se vun de Lieser gesammelt, an duerno op Basis vun hinnen e poetesch Referenzbuch erstallt.

Een deen no engem Buch mam Numm "Vu Mi'kmaq bis Zazuli ...(Verlag Bezdroża, 2020). De Michal Rusinek beobachtet mat senger üblecher Virwëtzegkeet, awer gläichzäiteg Humor, verschidde Regionalismus a probéiert se mat Hëllef vu kuerze Gedichter a Beschreiwungen ze entzifferen.

Rhetorik a Geschicht

Positioun"Vu wat schwätz du?! Zauber vu Wierder oder Rhetorik fir Kanner", erstallt an Zesummenaarbecht mam Dr hab. D'Aneta Zalazinska vun der Jagiellonian Universitéit léiert jonke Lieser wéi se hir Gespréichspartner iwwerzeegen oder wéi se d'BühneAngscht an de Stress vum ëffentleche Spriecher iwwerwannen.

A sengem leschte Buch,Wihajster, e Guide fir Prêtwierder"(publizéiert an Znak, 2020) den Auteur bombardéiert de jonken (awer och däitlech méi alen) Lieser einfach mat Beispiller vu Wierder, déi mir aus anere Sproochen "gefaangen" hunn.

- Ech mengen, net nëmme Kanner solle wëssen, wou d'Wierder hierkommen, déi mir benotzen. Ech weess dat aus eegener Erfahrung, well d'Aarbecht um Wieheister huet mir vill geléiert. Duerch eng Sprooch ze kucken, kréie mir e méi genee Bild vun eiser Kultur an der Zivilisatioun déi se duerstellt“, seet de Michal Rusinek. - Wann een déif an d'Geschicht vun de Wierder kuckt, kucke mir och an d'Geschicht vu Polen, dat eemol multinational a multikulturell war. A si hat verschidde Kontakter mat anere Kulturen: mol militant, mol kommerziell, mol just Noperschaft, erkläert si. – Mir kënnen och Conclusiounen zéien, wou d’Zivilisatioun, d’Kultur an d’Kichen hierkënnt. Dëst kéint den Ufank vun engem interessanten Gespréich sinn.

Zesummen als Team

De Wieheister ass ee vun deene Bicher, déi op ee Bléck weisen, datt et net nëmmen Zäit brauch fir drun ze schaffen, mä et brauch och vill Recherchen, a souguer d'Bedeelegung vun anere Leit, déi sech am Thema spezialiséiert hunn.

- Wann ech dëst Buch schreiwen, hunn ech de Prof. D'Isabela Winiarska-Gorska, eng exzellent Sproochhistorikerin vun der Universitéit vu Warschau, seet dem Auteur. "Op meng Ufro huet si Slogans virbereet, déi d'Origine vu Wierder aus verschiddenen thematesche Kreesser erklären - déi, déi nach an der Sprooch präsent sinn an Objeten nennen, déi modern Kanner begéine kënnen", erkläert si. - Mir hu vill doriwwer geschwat, de Professer huet d'Etymologie a ville Quellen iwwerpréift. D'Aarbecht huet e puer Méint gedauert. Net ze schwätzen iwwer d'Illustratiounen. Meng Schwëster Joanna Rusinek hat eng zousätzlech schwiereg Aufgab: déi humoristesch Schicht, sou wichteg an de Kannerbicher, ass an dësem Buch nëmmen a Biller. Well den Text enthält eigentlech nëmmen Slogans", füügt de Rusinek derbäi.

Passwierder

Éierlech gesot, hei sinn ech net ganz averstan mam Auteur. Jo, Illustratiounen spillen am Wieheister eng ganz wichteg Roll - si si witzeg, zéien an halen d'Aen, mä et gëtt och vill Humor a kuerzen Beschreiwungen, an der Auswiel vu Slogans, a bei der Verknëppung vu verschiddenen Departementer. Well wou an der Kategorie "Welt": "Khusarz" an "Ulan"?

Ech hunn den iwwerwältegend Androck datt d'Auteuren vun dësem Buch eng gutt Zäit haten déi eenzel Artikelen auszewielen an duerno ze beschreiwen. Dat spiert een op all Säit, virun allem wou den Auteur sech net op eng kuerz Erklärung beschränkt huet, mä sech eng méi breet Beschreiwung erlaabt huet, wéi zum Beispill bei Aueren:

Auer - koum bei eis aus der däitscher Sprooch, an där d'Maueruhr Seiger heescht; an der Vergaangenheet gouf dëst Wuert Waasser oder Stonneglas genannt, oder Stonneglas, vum Verb sihen, dat heescht "drain", "filter". Fréier goufe Aueren "ka[-kap", duerno "tic-tac" gemaach, an haut si se meeschtens roueg.

- Mäi LiiblingsWuert haut ass wihajster. Ech hu wierklech gär improviséiert Wierder déi optrieden wa mir kee Wuert kennen oder et vergiessen, erkläert hien. Dëst ass speziell well et aus der däitscher Fro kënnt: "wie heiss er?" dat heescht "wat heescht et?". Op d'Fro wat e wihaister ass, äntweren ech normalerweis datt et en Dink ass dee fir d'Tagging benotzt gëtt. Eventuell en Trick.

Vun eis geholl

Michal Rusinek decidéiert an polnesch aféieren net nëmmen Wierder aus Friemsproochen geléint, mä och ëmgedréint - déi, déi vun eis an anere Sproochen komm. Wéi et sech erausstellt, se richteg ze dokumentéieren huet sech als eng beängschtegend Aufgab bewisen.

"Ech wollt wierklech datt d'Buch polnesch Wierder enthält, also polnesch Wierder, déi aus anere Sprooche geléint sinn", gëtt den Auteur zou. - Leider sinn et der net esou vill an et huet vill Aarbecht gebraucht fir se ze fannen. A wa se sinn, da si se am Ufank net polnesch (Polnesch war nëmmen e Sender an aner Sproochen), erkläert hien. Dat war zum Beispill de Fall mat der Gurke, déi aus der germanescher a skandinavescher Sprooch geléint gouf, awer ursprénglech aus der griichescher Sprooch kënnt (Augoros heescht gréng, onreift).

All d’Bicher vum Michal Rusinek, egal ob et ëm d’Sprooch geet, ënnert deenen mir de Wieheister an der leschter Zäit am meeschten gär hunn, oder iwwer aner Themen, verdénge souwuel vun eelere wéi och méi jonke Leit opmierksam. D'Kombinatioun vu Wëssen, Eruditioun an Humor an hinnen ass wierklech eng richteg Konscht, an den Auteur geléngt all Kéier ganz gutt.

Cover Foto: Edita Dufay

An de 25. Oktober, de 15. Dag, kënnt Dir de Michal Rusinek online um AvtoTachkiu sengem Facebook Profil begéinen. Link op d'Diagramm hei ënnen.